Może się wydać zaskakującą sytuacja, w której od razu po przesłaniu aktu oskarżenia do sądu, oskarżonemu zostaje doręczony akt oskarżenia. Czy to możliwe, aby sąd wydał wyrok bez przeprowadzenia rozprawy i bez odebrania wyjaśnień od oskarżonego? A może to oskarżony coś przegapił i w efekcie proces odbył się bez jego uczestnictwa?

Jeśli chcesz poznać odpowiedzi na powyższe pytania, zachęcam do lektury niniejszego artykułu.

Co to jest wyrok nakazowy i czym różni się od zwykłych wyroków wydawanych przez sądy po przeprowadzeniu rozprawy?

Treść wyroku nakazowego oraz jego moc jest taka sama jak zwykłych wyroków wydawanych przez sądy po przeprowadzeniu całego postępowania. Natomiast wyrok nakazowy odróżnia to, iż jest wydawany na posiedzeniu bez udziału stron. Wydania wyroku nie poprzedza zatem rozprawa. Oznacza to, że przed wydaniem przez sąd wyroku nakazowego, oskarżony nie otrzyma wezwania do stawienia się w sądzie na rozprawie i nie będzie miał możliwości złożenia wyjaśnień na tym etapie. Przy wydawaniu wyroku nakazowego sąd opiera się wyłącznie na dowodach zgromadzonych w postępowaniu przygotowawczym. Wyrok nakazowy jest wyłącznie wyrokiem skazującym. Nie można bowiem wyrokiem nakazowym warunkowo umorzyć postępowania wobec oskarżonego, jak również uniewinnić go od przypisywanych mu aktem oskarżenia przestępstw.

Kiedy sąd może wydać wyrok nakazowy?

Sąd może wydać wyrok nakazowy tylko w sprawach, w których prowadzono dochodzenie, jeśli na podstawie zebranego w postępowaniu przygotowawczym materiału uzna, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne i wyłącznie w wypadkach pozwalających na orzeczenie kary ograniczenia wolności lub grzywny. Nadto, wyrok nakazowy może być wydany tylko wówczas, jeżeli na podstawie zebranych dowodów okoliczności czynu i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości.

Kiedy wydanie wyroku nakazowego jest niedopuszczalne?

Wydanie wyroku nakazowego jest niedopuszczalne w sprawach z oskarżenia prywatnego oraz jeśli zachodzą okoliczności obrony obligatoryjnej.

Jaką karę można orzec wyrokiem nakazowym?

Wyrokiem nakazowym można orzec tylko karę ograniczenia wolności albo grzywnę w wysokości do 200 stawek dziennych albo do 200 000 złotych. Obok kary może zostać orzeczony środek karny, przepadek lub środek kompensacyjny. Sąd może poprzestać na orzeczeniu środka karnego, przepadku lub środka kompensacyjnego, jeżeli zachodzą warunki orzeczenia tylko tego środka. Natomiast w katalogu kar możliwych do orzeczenia wyrokiem nakazowym nie mieści się zatem kara pozbawienia wolności.

Czy z treścią wyroku nakazowego mogę się nie zgodzić? Czy od wyroku nakazowego można się odwołać?

Od wyroku nakazowego przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu, który należy wnieść do sądu, który wydał wyrok, w terminie 7 dni od doręczenia wyroku. Sprzeciw może wnieść zarówno oskarżony, jak i oskarżyciel. W razie niezachowania przez stronę terminu do wniesienia sprzeciwu z przyczyn od niej niezależnych, istnieje możliwość złożenia wniosku o przywrócenie tego terminu.  Sprzeciw od wyroku nakazowego nie wymaga wskazania zarzutów ani uzasadnienia. Na skutek wniesienia sprzeciwu wyrok nakazowy traci moc, a sąd rozpoznaje sprawę na zasadach ogólnych. Wówczas sąd wyznacza termin rozprawy, wzywa strony, świadków i przeprowadza wszystkie dowody. Po wniesieniu sprzeciwu od wyroku nakazowego, sąd rozpoznający sprawę na zasadach ogólnych nie jest związany treścią wyroku nakazowego, który utracił moc. Oznacza to, że może wydać zarówno wyrok łagodniejszy, jak i surowszy. Możliwe jest orzeczenie kary pozbawienia wolności, gdy wcześniej w wyroku nakazowym orzeczono grzywnę. Możliwe jest jednak również uniewinnienie oskarżonego. Sprzeciw może być cofnięty do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego na pierwszej rozprawie głównej. Wówczas wyrok nakazowy staje się prawomocny.

Co jeśli po doręczeniu wyroku nakazowego nie podejmę żadnych działań i nie wniosę sprzeciwu?

W przypadku niepodjęcia jakichkolwiek działań i braku wniesienia sprzeciwu w terminie 7 dni od dnia doręczenia wyroku nakazowego, wyrok nakazowy staje się prawomocny, a oskarżony wkrótce otrzyma wezwanie do zapłacenia grzywny lub odbycia kary ograniczenia wolności.

Czy wniesienie sprzeciwu od wyroku nakazowego będzie korzystne w każdym przypadku?

Nie sposób jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie czy wniesienie sprzeciwu od wyroku nakazowego będzie korzystne w każdym przypadku, albowiem przed udzielenim takiej odpowiedzi każdorazowo należy zapoznać się z daną sprawą i jej stanem faktycznym.

Adwokat Sprawy Karne Częstochowa

Zachęcam do nawiązania bezpośredniego kontaktu w dowolnie wybranej formie (kontakt bezpośredni w kancelarii na terenie Częstochowy, kontakt telefoniczny, za pośrednictwem poczty elektronicznej lub formularza kontaktowego zamieszczonego na stronie). Świadczę kompleksowe usługi prawne w sprawach karnych, na każdym etapie postępowania: przesłuchanie, postępowanie przygotowawcze, obrona przed sądem, apelacja, kasacja.