Konieczność pomocy adwokata w sprawach karnych jest nazywana „obroną obligatoryjną”, ale co to znaczy? Kodeks postępowania karnego przewiduje określone przesłanki, których wystąpienie powoduje, iż podejrzany / oskarżony musi mieć obrońcę.

Po pierwsze, podejrzany / oskarżony musi mieć obrońcę, jeżeli nie ukończył 18 lat. Wraz z ukończeniem przez podejrzanego / oskarżonego 18 roku życia w toku postępowania, obowiązek ustanowienia obrońcy wygasa.

Po drugie obrona obligatoryjna w sprawach karnych zachodzi również w sytuacji, w której podejrzany / oskarżony jest osobą głuchą, niemą lub niewidomą.

Po trzecie obrona obligatoryjna występuje również w sytuacji, w której zachodzi uzasadniona wątpliwość czy zdolność podejrzanego / oskarżonego rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania swoim postępowaniem nie była w czasie popełnienia tego czynu wyłączona lub w znacznym stopniu ograniczona.

Po czwarte obrona obligatoryjna występuje również w sytuacji, w której zachodzi uzasadniona wątpliwość czy stan zdrowia podejrzanego / oskarżonego pozwala mu na udział w postępowaniu lub prowadzenie obrony w sposób samodzielny oraz rozsądny.

Wskazać przy tym należy, iż w razie pojawienia się uzasadnionych wątpliwości co do zdolności podejrzanego / oskarżonego rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania swoim postępowaniem albo co do stany zdrowia podejrzanego / oskarżonego koniecznym jest zlecenie przez organ procesowy sporządzenia opinii przez biegłych lekarzy psychiatrów, której celem będzie zweryfikowanie wątpliwości powstałych w toku procesu. Jeżeli opinia sporządzona przez biegłych lekarzy psychiatrów wykaże, iż czyn podejrzanego / oskarżonego nie został popełniony w warunkach wyłączenia lub znacznego ograniczenia zdolności rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania swoim postępowaniem i że stan zdrowia psychicznego podejrzanego / oskarżonego pozwala na udział w postępowaniu i prowadzenie obrony w sposób samodzielny i rozsądny, a Sąd uzna ją za uzasadnioną, to orzeka on, iż udział obrońcy nie jest obowiązkowy.

Obrona obligatoryjna występuje również w sytuacji, w której oskarżonemu w postępowaniu przed sądem okręgowym zarzucono zbrodnię (zbrodnią jest czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą). Natomiast zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego obrona obligatoryjna nie zachodzi na etapie postępowania przygotowawczego, kiedy to podejrzanemu został przedstawiony zarzut popełnienia zbrodni.

Należy pamiętać, iż w procesie karnym podejrzany / oskarżony może mieć jednocześnie nie więcej niż 3 obrońców ustanowionych w sprawie.

Istotnym jest jednak, aby podejrzany / oskarżony zapewnił udział adwokata w sprawie i ustanowił obrońcę już na początkowym stadium postępowania karnego, tak aby adwokat miał możliwość od samego początku brać udział we wszelkich czynnościach procesowych, m. in. w przesłuchaniach, składać wnioski dowodowe i procesowe, wnosić zażalenia na decyzje wydawane w toku postępowania (np. postanowienia o tymczasowym aresztowaniu), dbać o zachowanie ustawowych praw w procesie podejrzanego / oskarżonego.

Weronika Nocuń

Adwokat Artur Szulc

Adwokat Sprawy Karne Częstochowa

Zachęcam do nawiązania bezpośredniego kontaktu w dowolnie wybranej formie (kontakt bezpośredni w kancelarii na terenie Częstochowy, kontakt telefoniczny, za pośrednictwem poczty elektronicznej lub formularza kontaktowego zamieszczonego na stronie). Świadczę kompleksowe usługi prawne w sprawach karnych, na każdym etapie postępowania: przesłuchanie, postępowanie przygotowawcze, obrona przed sądem, apelacja, kasacja.

Adwokat Artur Szulc